Ignatiaans bidden - 40-dagenretraite 2021 - "Het licht van uw gelaat"

De 40-dagenretraite 2021 is geschreven door jezuïet Bert Daelemans.

Deze online retraite is gratis. Deelnemers ontvangen dagelijks om 18.00 uur een gebedsmail. In deze mail staat de meditatie voor de volgende dag. Zo’n meditatie bestaat uit een Bijbeltekst en enkele vraagjes die je helpen om de woorden binnen te laten komen in je hart. Je bepaalt zelf hoeveel tijd je hiervoor uittrekt.

Op de zaterdagochtenden kun je deelnemen aan onze geleide meditatie via Zoom.

Op zondag ontvang je naast het gebedsmateriaal ook een korte overweging over het thema van de nieuwe week. In die mail staan ook enkele nieuwe gebedstips en inspirerende citaten.

Deze retraite is geïnspireerd door de ignatiaanse spiritualiteit. In deze video legt Gregory Brenninkmeijer sj bondig uit wat ignatiaanse spiritualiteit is.

Elke retraite is een innerlijke reis. Zo ook deze retraite. Waarheen deze reis je zal leiden is nog niet bekend. Het is heel goed mogelijk dat je wordt verrast of aangemoedigd, uitgedaagd of geprikkeld door wat er gebeurt. Je kunt verbaasd of angstig worden: misschien laat God doorschemeren dat je een nieuwe richting moet inslaan in je leven - denk aan Maria bij de aankondiging van Jezus' geboorte. Door je gebed vol te houden met een open geest en een groot hart, kom je tot innerlijke rust. God is een God van vertroosting en wacht op het moment waarop Hij je genadig kan zijn (2 Kor 1, 3; Jes 30, 18).

Inschrijven kan door je mailadres op te geven (niet nodig bij eerdere inschrijving zonder nadien te hebben uitgeschreven). Intussen raden wij onze gebedspodcast Bidden Onderweg aan.

Lees hier onze privacyverklaring rond de opslag van uw persoonsgegevens.

Geloofsimpuls Week 2: “Licht” (Psalm 4:7): mij richten naar het Licht

Na de duisternis en de woestijn begint wat Ignatius de “Tweede Week” noemde, waarin wij Jezus op de voet zullen volgen, eenvoudigweg opdat “ik intiemer mag kennen waarom de Zoon van God voor mij mens is geworden, zodat ik Hem vuriger kan liefhebben en dus nauwer kan navolgen” [G.O. 104]. Wij zullen daar vier weken aan wijden. In zijn doen en laten, in zijn spreken en in zijn omgang met mensen speuren wij naar dat bijzonder Licht dat Hij uitstraalt, dat Licht dat mensen bevrijdt, geneest en redt.
Ook deze week krijgt een diepe, sterke impuls van de zondagslezing: Jezus trekt ons mee boven op een berg waar alles helder wordt, waar wij Hem in zijn volle Licht zien. Dat is van belang wanneer wij binnenkort, vooral in de Goede Week, een lijdende Christus zullen beschouwen, wanneer alle Licht wordt gedoofd en wanneer Jezus, veracht, verstoten en mishandeld, zo van “gedaante” zal veranderen dat “zijn uiterlijk niets meer van een mens had, zo onmenselijk was zijn aanblik” (Jes 52:14).
Deze week nodigt Jezus, “het Licht voor de wereld” (Joh 8:12), ons zelf persoonlijk uit om voor het Licht te kiezen, ook al is het donker; ook Hij “roept” mij om mij te richten naar het Licht (dit heet bij Ignatius trouwens “De oproep van de Koning” [G.O. 91]). Want “het geloof is als een vogel dat het licht voelt en zingt nog vóór de dageraad is aangebroken”, wist Rabindranath Tagore. Laat het dan aan mij gebeuren: laat het diep in mij beginnen te zingen, laat mij voor het Licht kiezen en mij richten naar het Licht. Volgens psalm 36 kunnen wij pas (natuurlijk, wereldlijk) “licht” zien in het volle, goddelijke Licht: “Door uw licht zien wij licht” (Psalm 36:10). Dat wil zeggen dat wij alles rondom ons pas naar waarde kunnen schatten in het licht van God.
Deze week kies ik voor dat Licht en zoek die op in al wat in mij en rondom mij gebeurt. En in de lezingen die ik elke dag bid, als lamp voor mijn voeten. Wie voor het Licht kiest, komt al gauw de duisternis tegen, vaak vermomd als “engel van het licht” (2Kor 11:14). Dus dienen wij te onderscheiden. Niet al wat blinkt maakt mij vrij. Maar kiezen voor het Licht is bouwen op dat Licht. De psalmist durft zelfs te zeggen, in uitzonderlijk vertrouwen: “Al zei ik: ´Laat het duister mij opslokken, het licht om mij heen veranderen in nacht´, ook dan zou het duister voor u niet donker zijn – de nacht zou oplichten als de dag, het duister helder zijn als het licht” (Psalm 139:11-12). De H. Cyrillus van Jeruzalem merkt daarbij op dat “voor de heiligen de duisternis niet donker is” (Cat XVI,17). De volgende Bijbelteksten kunnen mij helpen dit goddelijke “Licht” dieper op mij te laten inwerken:

“God zei: ´Er moet licht komen´, en er was licht” (Gn 1:3).
“God zag dat het licht goed was, en hij scheidde het licht van de duisternis” (Gn 1:4).
“Een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen” (Lc 2:32).
“Er kwam iemand die door God was gezonden; hij heette Johannes. Hij kwam als getuige, om van het licht te getuigen, opdat iedereen door Hem zou geloven. Hij was niet zelf het licht, maar hij was er om te getuigen van het licht: het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam” (Joh 1:6-9).
“Zijn gezicht straalde als de zon en zijn kleren werden wit als het licht” (Mt 17:2).
“Ik ben het licht voor de wereld. Wie mij volgt loopt nooit meer in de duisternis, maar heeft licht dat leven geeft” (Joh 8:12).
“Al ben ik gevallen, ik sta weer op; al zit ik in het duister, de Heer blijft mijn licht” (Mich 7:8).

Citaat nr. 10: Duisternis als licht (Cusanus)

Ik zal pogen jullie op de meest eenvoudige en verstaanbare wijze, zodat jullie het zelf kunnen ondervinden en beamen, in de allerheiligste duisternis binnen te voeren. Zodra jullie daar zijn en de aanwezigheid van het ontoegankelijke licht ervaren, zal elk van jullie, naarmate God het hem zal toestaan, spontaan proberen om dichter en dichter bij Hem te geraken, en om hier, in een soort primeur, de volle zoetheid van het gindse maal van eeuwig geluk, waartoe wij in het Woord van Leven door het Evangelie van de eeuwige zalige Christus geroepen zijn, vooraf te proeven.

Nicolaas van Cusa (1401-1464), De blik van God, vert. Inigo Bocken, Sjibbolet, Amsterdam 2019, 50.

Gebedstip 6: Bewegingen

Voor Ignatius gaat bidden om “bewegingen”: om het gewaarworden van innerlijke bewegingen diep in mij. Stille waters hebben diepe gronden, zegt men wel eens. Ook al lijkt alles stil aan de oppervlakte, ook al lijkt er niets te gebeuren in mijn gebed, toch kan het zijn dat er veel beweegt in de diepte. En daar aandacht voor hebben, daar een gevoeligheid voor oefenen, dat is bidden.
Maar stilstaand water is niet drinkbaar. Wat Ignatius kost wat kost wil vermijden is de volledige afwezigheid van bewegingen: “Wanneer […] er zich geen innerlijke bewegingen, als vertroosting of troosteloosheid, voordoen bij wie de oefeningen doet en […] deze niet door verschillende geesten wordt bewogen, dan moet hij [zich] uitdrukkelijk ondervragen over de oefeningen: of hij ze op de vastgestelde tijden doet en hoe, en of hij de toelichtingen zorgvuldig in praktijk brengt” [G.O. 6].
Ten eerste merken wij hierin op dat het uitblijven van bewegingen te maken kan hebben met de manier waarop ik bid en oefen: of ik mij wel aan de tijden hou, of de “toelichtingen” [G.O. 73-90] in de wind sla. Die toelichtingen gaan over de uiterlijke omstandigheden en de innerlijke ingesteldheden die het gebed kunnen bevorderen. Wat betekent dit? Dat volgens Ignatius alles kan helpen: de voorbereiding op het gebed, het afsluiten van het gebed, de terugblik, het gesprek, de manier waarop ik tijd neem en het stil maak, of ik te gehaast bid en eigenlijk geen tijd heb of niet rustig kan worden, of ik geen rustig plekje vind waar ik werkelijk even alleen ben, al die uiterlijke, ogenschijnlijk onbelangrijke “bakens” kunnen mij helpen om de weg te vinden, de weg naar waar er wat beweegt in de diepte. En als die niet helpen, dan verander ik tijd en ruimte zodat ik wel vind wat ik zoek.
Ten tweede merken wij op dat voor Ignatius bewegingen op zich neutraal zijn en zelfs bevorderlijk en gewoon goed: zowel vertroosting als troosteloosheid, zowel licht als duisternis, zowel aangename als onaangename gevoelens zijn bewegingen. Daarom is het van belang tijdens het gebed gewaar te worden en daarna op te schrijven wat er bij mezelf opkomt, en daar een naam aan te kunnen geven: voelde ik mij onrustig, vredevol, gelukkig, dankbaar, verdrietig, angstig, opgelucht, troosteloos, vertrouwend…? Als ik bijvoorbeeld weerstand voel, of angst, dan is dat een beweging waar God iets mee kan doen. Dat moet ik niet meteen van mij afschuiven als een onaangename afleiding.
Beweging op zich is goed, ook al voel ik mij daar misschien wel rottig bij. (Daarom is het voor Ignatius van belang om in dit proces begeleid te worden: geestelijke oefeningen doe je immers niet alleen; het helpt enorm je verhaal te kunnen doen én een ander ziet vaak helderder dan wijzelf, omdat wij zo dicht op onszelf leven. Maar dit tussen haakjes). Maar geleidelijk aan, voor wie zich lange tijd oefent in het gewaarworden, groeit er in haar of hem een (ignatiaanse) gevoeligheid voor deze bewegingen, zijn ze beter herkenbaar en kan er dus vlugger en preciezer op geantwoord worden.